Heldere uitleg is een must!

In de bouw- en installatiesector kent iedereen wel situaties, waarin gebruikers van gebouwen een totaal andere verwachting van de werking van installaties hebben. Er worden in gebouwen tal van bedieningsmogelijkheden voor installaties toegepast even los van allerlei automatische regelingen door de Gebouwbeheerssystemen. We vinden het overal of het nu een woning, kantoor, ziekenhuis of school is. Juist de bediening van installaties door gebruikers vraagt toch om meer aandacht dan we denken. Beleving is namelijk een relatief begrip en informatieverstrekking kan veel onvrede en teleurstelling voorkomen.

Verandering vraagt tijd

Weet u altijd precies hoe een thermostaat werkt? Wij schreven er al eerder een artikel over in de Installatie Totaal van 2015, “Weet u hoe het precies werkt?” Inmiddels zijn we 4 jaar verder. Informatieverstrekking wordt steeds beter. Alle instructieboekjes zijn tegenwoordig in het Nederlands en letterlijk álles is ook nog op internet te vinden. Uit de praktijk blijkt toch dat in het gebruik de bedieningsmogelijkheden van installaties een probleem blijft.

In 2015 was destijds een van de redenen de komst van de warmtepomp en daarmee de intrede van Lage Temperatuur Verwarming (LTV) systemen met een totaal ander gedrag en werking dan wat gebruikers gewend waren. De vertrouwde alom bekende eenvoudige thermostaten op de muur zoals de Honeywell of Landis & Gyr kamerthermostaat, werden vervangen door de klokthermostaten en nog later door computergestuurde apparaten. En buiten dat, vragen de Lage Temperatuur Systemen ook nog eens een andere benadering  en bediening dan het vertrouwde verwarmingssysteem.

De kneep zit tegenwoordig in het feit dat veel mensen niet meer begrijpen, welke stand of temperatuur ingesteld moet worden. En hoewel installateurs hun uiterste best doen om de systemen bij oplevering uit te leggen, blijft het vaak toch een lastige materie. Zeker als bewoners of gebruikers te horen krijgen dat ze bijna zelf nergens meer aan mogen zitten in verband met het gekozen systeem.

Klachtenregen

Veel bedrijven, maar vooral ook woningcorporaties worden nog dagelijks overspoeld met een klachtenregen, dat de installatie niet werkt. Althans dat er iets anders gebeurt dan verwacht wordt. Vooral de wat oudere generatie is gewend om slechts aan de thermostaat te hoeven draaien om de temperatuur in de woning eenvoudig en snel te kunnen veranderen. Afblijven betekent nu afblijven anders gaat het juist fout. Het bellen van de servicedesk of verhuurder en het wachten tot er eenvoudig een monteur komt is nu de trend.

In kantoren is het overigens niet eens zoveel anders, terwijl de functie van de thermostaat vaak wel een heel ander doel heeft. Neem nu bijvoorbeeld naregelingen, waarbij elk vertrek een eigen thermostaat heeft. Ook daar is vaak verwarring alleen al om het feit of je nu naar Plus (+) of juist naar Min (-) moet draaien/drukken. En dan nog de betekenis en invloed van die Plus of Min.

In de praktijk zien we vaak de volgende uitleg: “u kunt hiermee de ruimtetemperatuur in uw kamer Plus 3°C of Min 3 °C bijregelen, geheel naar uw wens”. Maar dan zijn we er nog niet, deze uitleg roept onmiddellijk weer nieuwe vragen op, zoals: “Ten opzichte van welke temperatuur kan ik aan de knop draaien”?  Ofwel wat is dan de middenpositie? Overigens een terechte vraag, want de middenpositie kan nog wel eens verschillen. Het is gebruikelijk dat de middenpositie op afstand wordt ingesteld, bijvoorbeeld op 21°C. Tja, dan kun je dus Plus of Min 3°C ten opzichte van die 21°C bijstellen.

Op sommige thermostaten zit een display en andere weer niet. Als er geen display aanwezig is en er staat verder niets op dan streepjes, is het vragen wat de middenpositie is, dus heel logisch. Je wilt tenslotte wel weten welke kant je op moet draaien.

Ontelbare mogelijkheden

Moderne installaties krijgen ook steeds meer modernere regelapparatuur. Logisch want ook de ontwikkeling van regeltechnische componenten en daarmee dus ook die van thermostaten, ontwikkelt zich snel.

Niet alleen de ‘look’ moet goed zijn, ook het aantal functies wordt steeds uitgebreider. Vroeger maakte je al een enorme stap om van een gewone kamerthermostaat over te gaan op een klokthermostaat. Voor sommige mensen was dat al een enorme verandering. De tijd van even een slinger omhoog of omlaag geven is definitief voorbij. Tegenwoordig heb je de digitale wereld, ook voor thermostaten. Hierbij komen er allerlei luxe extra functies, zoals bijvoorbeeld:

• (vrij) Programmeerbare thermostaten;
• Zelflerende thermostaten of adaptieve thermostaten;
• Touchscreen bediening;
• App-achtige thermostaten (bediening via telefoon);
• Slimme thermostaten (bijv. de TOON);
• Draadloze thermostaten.

Elk type thermostaat heeft zo zijn eigen manier van bediening, opties, beperkingen, slimmigheidjes en uiterlijk. Dan is het begrijpelijk, dat niet iedereen zomaar even weet hoe het apparaat functioneert. Vragen die overal leven:

• Waar mag ik wél aan draaien en waar juist niet?
• Wat zie ik allemaal op het display en wat betekent het?
• Moet ik zelf in actie komen of juist een servicebedrijf bellen?

Hoe goed en efficiënt moderne thermostaten ook mogen zijn, met de komst van steeds meer geavanceerde opties is ook de angst om zelf nog iets in te stellen, fors toegenomen.

Niet alleen de technologie gaat hard vooruit, maar vooral ook de wijze waarop men moet leren omgaan met deze nieuwigheden.

Door de bomen het bos blijven zien

In de bouw- en installatiesector kent iedereen wel situaties, waarin gebruikers van gebouwen een totaal andere verwachting van de werking van installaties hebben. Er worden in gebouwen tal van bedieningsmogelijkheden voor installaties toegepast even los van allerlei automatische regelingen door de Gebouwbeheerssystemen. We vinden het overal of het nu een woning, kantoor, ziekenhuis of school is. Juist de bediening van installaties door gebruikers vraagt toch om meer aandacht dan we denken. Beleving is namelijk een relatief begrip en informatieverstrekking kan veel onvrede en teleurstelling voorkomen.