Ventileren is hot!

Allang en algemeen bekend is, dat ventilatie in gebouwen superbelangrijk is voor onze gezondheid. Iedereen weet, bewust of onbewust, dat je van vuile lucht ziek wordt en bestaande klachten, zoals allergieën en luchtwegproblemen kunnen verergeren. In deze coronatijd is het dan ook niet zo gek dat ventilatie een veelbesproken onderwerp is. Luister het nieuws, sla de krant open of kijk naar een talkshow, dagelijks passeert het onderwerp wel onze revue. Vele deskundigen en experts buigen zich erover. Is het echt rocket science of is het dat juist niet? Het is in ieder geval wel een hot item.

Ventilatie is eeuwenoud

Ventilatie is al een eeuwenoud Latijns begrip, betekende waaier of wentelwaaier en was bedoeld om lucht te verplaatsen. En volgens Wikipedia is ventilatie het in een ruimte, de om wat voor reden dan ook vervuilde of verontreinigde lucht, verversen of vervangen voor zuivere lucht.

De wentelwaaier, nu ventilator of ventilatie in zijn algemeen, staat dus voor het verplaatsen van lucht. De Romeinen pasten al ventilatie toe in hun badhuizen en wijnruimten. Zij maakten gebruik van het principe van natuurlijke ventilatie. Hiermee werd de overtollige warmte en vocht uit de ruimte afgevoerd en kwam frisse lucht van buiten naar binnen. Zo zorgden zij voor hygiëne, juiste temperaturen en vochtgehalte in hun vertrekken. Ventilatie in de vroegere mijnbouw en wijnkelders draaide feitelijk alleen om het toevoeren van verse lucht en het enigszins beheersen van het klimaat. De mate van afvoeren was minder belangrijk, want tenslotte was dit toen nog alleen een restproduct waar ze snel vanaf moesten. Tegenwoordig stelt men steeds hogere eisen aan ventilatiesystemen om de gezondheid van mens en dier in gebouwen te borgen.

Verse lucht is noodzaak

Gezondheid is een groot goed. We doen er alles aan om gezond te blijven. Een gezonde leefomgeving draagt daar zeker toe bij. In gebouwen waar we wonen en werken is een optimaal binnenklimaat essentieel voor onze gezondheid. Dat begint al met een goede luchtkwaliteit.

De luchtkwaliteit is afhankelijk van de aanwezigheid van stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Ventileren is de manier om de aanwezigheid van schadelijk stoffen zo klein mogelijk te houden. Voor een gezond binnenklimaat is het dus noodzakelijk om in gebouwen verse lucht toe te voeren door te ventileren en vuile lucht af te voeren. Ventilatie is dan ook niet meer weg te denken in de huidige klimaatbeheersing. Of het nu ventilatie is in woningen, kantoren, scholen ziekenhuizen of industriële panden, ventileren is gewoon een ‘must’ geworden. Ventileren kan op verschillende manieren. Dat kan natuurlijk of mechanisch gebeuren, ook wel ongecontroleerde en gecontroleerde ventilatie genoemd. In de oudheid was ventilatie zuiver bedoeld om de lucht te verversen.

Ventileren wordt luchtbehandeling

Natuurlijke ventilatie wordt zowel prettig als lastig ervaren. Bij warm weer is een briesje door ventilatie heel aangenaam. Datzelfde briesje is ook vaak oorzaak van een gevoel van tocht als de luchttemperatuur een stuk kouder is. Ook tocht door kieren en spleten is feitelijk een vorm van ongecontroleerd ofwel natuurlijk ventileren. Het natuurlijke ventilatiesysteem is in de loop der tijd constant verder doorontwikkeld tot de huidige geavanceerde luchtbehandeling systemen in een veelvoud aan variaties. Door de jaren heen worden er steeds meer technieken ontdekt die bijdragen aan een gezond binnenklimaat. Dit geldt ook voor de mogelijkheden in ventilatiesystemen. Het snel afvoeren van vervuilde (binnen)lucht wordt steeds beter beheersbaar door ruimten meerdere keren per uur volledig te doorspoelen met verse lucht. Buiten de temperatuur in een ruimte bleek dat het toepassen van ventilatie veel invloed had op de beleving van de gebruikers. Toen ontdekt werd dat ventilatielucht ook gebruikt kon worden voor een verkoelend effect, namen aanpassingen aan ventilatiesystemen een grote vlucht. De ruimten werden niet alleen meer met verse lucht doorspoeld en verwarmd, maar ook steeds meer gekoeld. Geavanceerde systemen worden doorontwikkeld, maar dat vraagt ook om steeds meer voorzieningen. De behoefte ontstaat vaker zelf invloed uit te kunnen oefenen op het verdelen van de lucht en ruimtecondities optimaal te conditioneren.

Luchtbehandeling wordt conditioneren

Het gaat dus tegenwoordig niet alleen meer om het ventileren, maar ook om de manier waarop de klimaatbeheersing in alle vertrekken zo optimaal mogelijk verzorgd en geconditioneerd wordt. De wijze van het behandelen van lucht wordt complexer. Het beheersen of gecontroleerd regelen van de ventilatie in combinatie met luchtvochtigheid is hier een goed voorbeeld van. Een juiste ventilatie en luchtvochtigheid is van invloed op het in goede conditie houden van mens en materialen in gebouwen. Het bevordert ons welzijn en gezondheid en het is daarom van groot belang om hier aandacht aan te besteden.

Bij ziekenhuizen en zorginstellingen is een optimale luchtvochtigheid zelfs essentieel. De optimale luchtvochtigheid ligt in een range van 40% tot 60%. Bij deze luchtvochtigheid minimaliseert het risico van een snelle verspreiding en besmetting, zoals een verkoudheid, (griep)virussen of andere ziektes. Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat het transport van virussen in de lucht sterk toeneemt naarmate de luchtvochtigheid onder de 40% komt. Te droge en te vochtige lucht is funest voor onze gezondheid.

Ventilatie en COVID-19

Ventilatie en COVID-19 we kunnen er niet omheen. Discussies in overvloed en er zijn al veel woorden over gesproken. Hebben ventilatiesystemen nu wel of geen rol van betekenis bij verspreiding van het virus in gebouwen? Of zijn deze systemen juist zo toe te passen dat ze een gunstige invloed hebben om verspreiding via de lucht tegen te gaan. Lange tijd is daar onzekerheid binnen het OMT over geweest, maar diverse onderzoeksbureaus, wetenschappers en brancheorganisaties in de klimaatbeheersing gaven aan beter het zekere voor het onzekere te nemen. Momenteel wordt geadviseerd om juist extra of volledig te ventileren, waarbij ook in de nacht geventileerd wordt. We weten allemaal dat ventileren van grote invloed is op de luchtkwaliteit en dat een goede luchtkwaliteit bijdraagt aan onze gezondheid. De vraag is alleen op welke manier ventilatie het beste toegepast en aangepast kan worden om de risico’s op verspreiding zo klein mogelijk te houden. Enkel het ventilatiesysteem aanpassen is te kort door de bocht. Want pas je in het installatieproces het ene aan, dan heeft dat bij complexere installaties ook altijd een effect op de rest van de installaties. Bij de keuze om meer te ventileren zal de nadruk in ieder geval liggen op gezondheid en zullen we energetisch en financiële offers moeten brengen. Een ding is zeker ventilatie is een hot item en houdt onze gemoederen bezig.