Een duurzame Bomba de Calor?

Tegenwoordig worden er in Nederland overal warmtepompen geïnstalleerd. Je komt ze tegen bij grote appartementencomplexen, multifunctionele gebouwen en nieuwe kantoorpanden. En hoewel de techniek rondom de warmtepomp alweer een tijdje bestaat, blijft het een gevoelig systeem. Een systeem wat nog al eens voor problemen kan zorgen.

Dit ondervond ook een kleinschalig vakantieverblijf in Portugal. De Nederlandse eigenaren van dit complex besloten een aantal jaren geleden te verhuizen naar Portugal om daar hun droom waar te maken. Ze kochten een stuk land en begonnen met het bouwen van hun vakantieverblijf. Zij wilden duurzame installatie en kozen voor drie warmtepompen, ofwel Bomba de Calor in het Portugees, die het gehele complex zouden moeten voorzien van warmte en koude. Het verschil in warmtepompen in Portugal en Nederland is erg groot. De drie warmtepompen waren door de installateur zelf samengesteld en letterlijk aan elkaar geknutseld. Een compressor van dit merk, een condensor van dat merk en een verdamper van weer een ander merk. Tevens was al het leidingwerk kriskras aangesloten en niet of slecht geïsoleerd.

Vanaf het begin af aan waren er veel problemen met de installatie, zonder dat duidelijk was wat nu de precieze oorzaken waren. Een van de eerste problemen was een kapotte warmtewisselaar, waardoor er water in de compressor kwam. De installateur reageerde hierop door de gehele warmtepomp mee te nemen om ergens anders te onderzoeken. Hier kan je vrijwel niets tegenin brengen. In Portugal is het namelijk niet gebruikelijk dat je de installateur op zijn fouten wijst. Wanneer je dit doet, dan trek je zijn kennis in twijfel. Hij zal je dan ook niet meer verder willen helpen.

Een week later volgde er een gesprek met de installateur en er werd besloten om de warmtepomp in zijn geheel te vervangen. De installateur wilde dan wel de kapotte warmtepomp houden. De kosten van het plaatsen van een nieuwe warmtepomp zouden met de garantie verrekend worden. Het installeren van deze nieuwe warmtepomp liet lang op zich wachten, ondanks de toezegging van de installateur.

Toen brak de zomer aan en moesten de overgebleven twee warmtepompen alle koeling leveren. Omdat er al zoveel problemen waren geweest met de installatie had de Nederlandse eigenaar zich al behoorlijk verdiept in de techniek rondom de warmtepompen. Hij begon de warmtepompen te monitoren en problemen zelf op te lossen. Hij stuitte echter op een probleem wat hij zelf niet zomaar kon verhelpen. Er ontstond namelijk ijsvorming op één van de warmtepompen, waardoor de installatie ook nu weer regelmatig in storing stond.

Nu werd het toch echt tijd voor een reis naar Portugal. Bij ons eerste bezoek schrokken we van de aangetroffen technische staat van de relatief nieuwe installatie. De installatie zag er slechter uit dan welke installatie we ooit in Nederland aangetroffen hebben. Letterlijk alles was aan elkaar geknoopt en de onderdelen van de warmtepompen stonden in gammele stellingen. In Nederland zou de complete installatie al zijn afgekeurd tijdens de montage. Na deze visuele inspectie werden er wat tests uitgevoerd, om na te gaan of de warmtepompinstallatie überhaupt wel in staat was om de gevraagde warmte en koude te kunnen leveren.

Na deze testen volgde er opnieuw een gesprek met de installateur. Hierbij werd de nadruk gelegd op het geven van adviezen en vooral niet op het verbeteren van de werkwijze van de installateur. De Nederlandse eigenaar wilde hun namelijk niet beledigen, omdat het probleem nog lang niet opgelost was. Uit de suggesties van de adviseur concludeerde de installateur dat de installatie kon bevriezen, omdat er simpelweg te weinig waterstroming in het systeem was. Om dit probleem op te lossen adviseerden we om een volume- en drukmeter te plaatsen om de installatie enigszins te kunnen monitoren. Daarnaast zou ook een invriesbeveiliging in het systeem gemaakt worden.

Tijdens het gesprek kwam ook naar voren dat de installateur nog nooit onderhoud had uitgevoerd aan de installatie. Nog nooit had de installateur filters vervangen, de systeemdruk gecontroleerd of een lektest uitgevoerd. Het achterstallige onderhoud bleek te berusten op een misverstand tussen de installateur en de Nederlandse eigenaar. Toen kwam het punt van de kapotte warmtepomp en de garantiekwestie aan bod. De defecte warmtepomp hadden ze 6 maanden geleden meegenomen om te onderzoeken. Vervolgens hadden ze toegezegd om snel een nieuwe warmtepomp te plaatsen, omdat de oude warmtepomp niet meer te repareren was. Ook hier ontstond weer veel gedoe over, voornamelijk omdat de installateur en de Nederlandse eigenaar financieel nog niet op een lijn zaten. Daarnaast bleek iedere keer de taalbarrière en het gebrek aan technische kennis bij de Nederlandse eigenaar een nieuw discussiepunt. Omdat de eigenaar via een advocaat alsnog recht bleek te hebben op garantie, werd besloten dat de installateur toch een nieuwe warmtepomp moest leveren. De onderlinge verhouding was inmiddels dusdanig verslechterd dat beide partijen niet meer wilde samenwerken.

Uiteindelijk heeft de Nederlandse eigenaar een andere installateur gevonden die wèl kennis van zaken had en die de nieuw geleverde warmtepomp alsnog kwam aansluiten. De installatie werd daarna nog op diverse punten aangepast. Ook werd deze installateur de nieuwe onderhoudsinstallateur. Binnen twee weken had de gehele installatie een grote onderhoudsbeurt gekregen en werd langzaamaan begonnen met het isoleren van het leidingnet. Ondanks dat het een installatie blijft die aan elkaar geknoopt is, werkt alles nu wel weer naar behoren.

De kwaliteit en duurzame opzet van warmtepompen is, ondanks dat Europa één lijkt, nog helemaal niet binnen alle culturen een vanzelfsprekendheid.